Constantin Brâncuşi –
fotograf
Kurator wystawy – Raluca Bem Neamu
Kurator wystawy ze strony Królikarni – Joanna Torchała
Zmarły w roku 1957 Constantin Brâncuşi pozostawił 560 negatywów oraz ponad 1000 wykonanych samodzielnie fotografii. Wszystkie zostały zrobione w miejscu dla twórcy najbardziej intymnym – w jego pracowni.
Pierwsze zdjęcia przedstawiające prace Brâncuşi’ego zostały wykonane na początku XX wieku przez anonimowego fotografa. Kilka lat później artysta sam zaczął używać aparatu fotograficznego, a w 1921 roku kształcił się po okiem sławnego mistrza w tej dziedzinie, Man Raya. Decyzja Brâncuşi’ego o samodzielnym fotografowaniu własnych dzieł została uwieczniona w anegdocie. Zgodnie z nią uczestnicząc w sesji fotograficznej swoich prac, zaobserwował, że na fotografii rzeźba z brązu została pozbawiona swojego właściwego światłocienia. Wykonujący zdjęcie fotograf zapytany o to, co stało się z tym dziełem, odpowiedział naiwnie, że aby otrzymać udane zdjęcie będzie musiał wyeliminować refleksy świetlne przy pomocy pudru. Rozwścieczyło to Brâncuşi’ego, który przegonił fotografa z pracowni i od tej chwili zaczął sam fotografować swoje prace. Dla genialnego artysty, który doskonale potrafił wykorzystać relację zachodzącą pomiędzy światłem a formą i fakturą rzeźb, chwytanie refleksów słonecznych za pomocą obiektywu nie było sprawą trudną.
O jego fotografiach mówiono, że zostały zrobione głównie w celu wypromowania własnych dzieł poza granicami Paryża. Brâncuşi – z uwagą śledzący sposób, w jaki postrzega go publiczność – rozpowszechniał na świecie zdjęcia własnej pracowni i swoich dzieł na różnych etapach procesu twórczego. Jednocześnie fotografie te stanowią prawdziwy manifest wizualny. Ta forma artystycznej wypowiedzi dała Brâncuşi’emu okazję do refleksji na temat istoty rzeźbiarstwa i roli światła w kształtowaniu form przestrzennych.
Szczególną kategorią zdjęć, które mówią nam wiele o artyście, są jego autoportrety w pracowni. Widzimy go pozornie „zaskoczonego” w trakcie pracy lub siedzącego i pozującego przed aparatem. W tych fotografiach artysta nieustannie konfrontuje swoją obecność z własnym dziełem i ujawnia bardzo indywidualny, pełen emocjonalnego zaangażowania stosunek do własnej twórczości.
Fotografie Brâncuşi’ego są nieodłącznie związane z jego twórczością rzeźbiarską. To właśnie rzeźby są powodem, pretekstem i inspiracją do utrwalania ich wizerunków za pomocą fotografii.
Wystawa Constantin Brâncuşi – fotograf z Rumuńskiego Narodowego Muzeum Sztuki jest wyborem 40 fotografii wykonanych przez samego artystę. Realizacja ekspozycji była możliwa dzięki hojnej donacji Państwowego Muzeum Sztuki Współczesnej – Centrum Georges Pompidou, przekazanej za pośrednictwem francuskiego Ministerstwa Kultury i Komunikacji dla rumuńskiego Muzeum.