Wyprawa w dwudziestolecie

I nagroda w Konkursie na Wydarzenie Muzealne Roku - Sybilla 2008 w kategorii „Wystawy sztuki”

Komisarz wystawy: Katarzyna Nowakowska-Sito

Strona internetowa wystawy: www.dwudziestolecie.mnw.art.pl

Wystawa jest w zamierzeniu pierwszą przekrojową prezentacją sztuki polskiej lat 1918-1939. Znajdą się na niej zarówno dzieła najwybitniejsze, należące do kanonu sztuki polskiej tego okresu, jak obiekty mniej znane, lecz istotne z rozmaitych względów, oddające doskonale charakter okresu i jego wizualny klimat. Będzie to zatem wystawa historyczna, lecz celowo rezygnująca z wprowadzania widza w tajniki poszczególnych kierunków i bardzo licznych w tym okresie ugrupowań. Zamiast tego ukazywać będzie główne nurty artystyczne w powiązaniu z kontekstem historycznym i społecznym. Narracja wystawy będzie prowadzona za pomocą kluczowych dla lat 20. i 30. motywów, takich jak: miasto, maszyna, nowa sztuka (awangarda), kryzys, sport, film, itp. Widz prowadzony będzie poprzez dwanaście części wystawy o zróżnicowanym klimacie, ułożonych przeważnie w porządku chronologicznym.

Obok dominujących na wystawie obrazów i rzeźb, znajdzie się też - ukazana w skromniejszym wymiarze - sztuka zdobnicza (meble, ceramika, kilimy, szkło, etc) oddająca stylistykę art déco, wzornictwo spółdzielni „Ład” czy kręgów awangardy. Pokazane zostaną również fotomontaże i plakaty, które na równi ze sztuka wysoką decydowały o stylu epoki. W sąsiadującej z ekspozycją sali planowane są pokazy międzywojennej awangardy filmowej, natomiast w sali kinowej - projekcje filmów fabularnych. Na wystawę złoży się ponad 300 obiektów, wypożyczonych z ponad 20 muzeów i od osób prywatnych, które umieszczone będą w całej przestrzeni ekspozycyjnej muzeum. Wiele obiektów pokazywanych będzie po raz pierwszy. Wystawie towarzyszył będzie bogato ilustrowany katalog, zawierający problemowe eseje oraz barwne reprodukcje większości eksponatów (330 stron, 300 ilustracji). Pozostanie on istotnym kompendium wiedzy o tym okresie także po zakończeniu wystawy.

Tytuł wystawy jest zaproszeniem do odbycia wyprawy w czasie, którą można odbyć kierując się rozmaitymi tropami. Liczymy na doznanie przez widza wrażenia nowości, jakie może przynieść zetknięcie z dziełami powstałymi w nie tak odległym przecież okresie, pozostającym jednak wciąż słabo rozpoznanym i rzadko odwiedzanym „lądem”.

Dwudziestolecie było zarówno czasem dynamizmu i ogromnej energii twórczej, jak napięć i walk rozmaitych zwalczających się frakcji i ugrupowań. Niemniej właściwie wszyscy - zarówno uczestnicy jak późniejsi obserwatorzy tych zaledwie dwudziestu burzliwych lat - podkreślali ogromny potencjał i barwność artystycznego życia, a także rozkwit wielu dziedzin sztuki, niekiedy procentujący także w okresie powojennym. 

Sądzimy, że historyczny dystans dzielący nas dziś od międzywojnia, a także obserwowany w ostatnich latach postęp badań nad tym okresem, coraz szerszy dostęp do dokumentów i publikowanych bez cenzury wspomnień, jest w stanie skłonić nas do prawdziwej i rzetelnej oceny polskiego dwudziestolecia. 

Mecenas Wystawy PKO Bank Polski