POMIĘDZY FIKCJĄ A RZECZYWISTOŚCIĄ
Pomiędzy fikcją a rzeczywistością. Polski fotomontaż modernistyczny 1924-1964
19 czerwca - 20 września 2015
Nowa Galeria
Kuratorka wystawy: Aleksandra Oleksiak
Fotomontaż zrodził się z ducha awangardy, na początku lat 20. XX wieku. Wchłonął idee głoszone przez niemieckich dadaistów i radzieckich konstruktywistów. Rozwijał się wraz ze sztuką nowoczesną pozostając pod wpływem kolażu uprawianego przez artystów różnych nurtów: symultanizmu wprowadzonego przez kubistów, dynamizmu futurystycznego, zaskakującego kojarzenia materiału realistycznego i fantastycznego jak u surrealistów. Fotomontaż wywarł znaczący wpływ na kształtowanie się języka plakatu.
Niedługo po pojawieniu się tego „twórczego novum” w pracach radzieckich i niemieckich grafików, technikę tę zaczęli stosować polscy konstruktywiści . W nowopowstałym państwie polskim fotomontaż był wykorzystywany jako narzędzie informacji, propagandy i przede wszystkim reklamy, a także komunikacji społecznej. Na przykładach przedwojennej grafiki użytkowej pokazujemy fotomontaż jako międzywojenny synonim nowoczesności.
Po wojnie zakres tematyczny zdominowała propaganda polityczna: umacnianie komunizmu w Polsce i krajach ościennych, widmo wojny nuklearnej, narastanie konfliktów międzynarodowych w okresie zimnej wojny.
Wystawa jest próbą pokazania fenomenu fotomontażu. Opiera się głównie na kolekcji plakatu polskiego i w mniejszym stopniu obcego ze zbiorów Muzeum Plakatu w Wilanowie. Prace pochodzą również z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Niepodległości w Warszawie oraz Centralnego Instytutu Ochrony Pracy w Warszawie, a także kolekcji prywatnej Jana Strausa.
Aleksandra Oleksiak